Voorbereiden: waar kun je over nadenken voordat je met de dokter gaat praten?

Voordat je een gesprek met de dokter hebt, is het goed om te weten wat een dokter wel en niet voor je kan betekenen. En om te begrijpen welke zorg een dokter in je laatste levensfase kan geven. Lees daarom de deze handreiking goed door.

Ook kan je voor het gesprek al nadenken over de volgende vragen:

• Wat wil je van je dokter weten?
• Waar ben je bang voor?
• Wat wil je dat de dokter doet als je veel pijn hebt of op een andere manier lijdt?
• Wanneer wordt het lijden voor jou ondraaglijk?
• Wil je het liefst thuis sterven, in het ziekenhuis of in een hospice?
• Heb je een schriftelijke wilsverklaring? Of wil je een wilsverklaring maken? In een wilsverklaring leg je vast wat je wel en niet wilt. En wie namens jou beslist als jij dat zelf niet meer kunt. Het is belangrijk om die wilsverklaring met je dokter te bespreken. Dan wordt de verklaring opgenomen in je medisch dossier.
• Welke mensen kunnen je helpen als je het moeilijk hebt?
• Wat kunnen zij voor je doen en wat niet?

Vind je het lastig om voor dit gesprek tijd te vragen van je dokter en naasten? Bedenk dat duidelijkheid over je wensen en verwachtingen in de toekomst misverstanden kan voorkomen. Met nú een goed gesprek bespaar je hen later een hoop onduidelijkheid.

Meer tips om het gesprek goed voor te bereiden

• Zorg dat er genoeg tijd is om te praten. Vraag van tevoren om een ‘dubbel consult’. Of geef vooraf aan dat je wilt spreken over de zorg en behandeling in je laatste levensfase. Dan heeft de dokter meer tijd voor je.
• Je kunt iemand meenemen naar het gesprek. Of je kunt samen met iemand beeldbellen met je dokter (vraag naar de mogelijkheden). Bijvoorbeeld je partner, familielid of goede vriend. Twee horen meer dan één. Samen is het vaak makkelijker om informatie te onthouden. En de ander kan je ondersteunen voor en tijdens het gesprek. Als je naderhand vragen hebt, dan kun je die ook met elkaar bespreken.
• Heb je een schriftelijke wilsverklaring? Neem dan een kopie daarvan mee en geef die aan je dokter. Je kunt de verklaring met je dokter bespreken. Zij/hij kan deze opnemen in je medisch dossier.

Tips om het gesprek goed te laten verlopen

• Maak aantekeningen tijdens het gesprek. Of vraag vooraf of je het gesprek mag opnemen, bijvoorbeeld met je telefoon.
• Gebruikt de dokter woorden die je niet begrijpt? Vraag dan om uitleg.
• Controleer tijdens het gesprek af en toe of je de dokter goed hebt begrepen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door in eigen woorden na te vertellen wat de dokter heeft gezegd. Of vraag de dokter zelf om het gesprek samen te vatten.
• Controleer of de dokter jou heeft begrepen door daar af en toe naar te vragen.
• Vraag de dokter of zij/hij aantekeningen wil maken in je medisch dossier. Ook voor later is dit heel belangrijk. Want misschien moeten andere zorgverleners, zoals dokters en verpleegkundigen, ook deze informatie krijgen.

Aan het eind van het gesprek

Aan het einde van het gesprek kun je vragen of je dokter de belangrijkste punten wilt samenvatten. Zo kun je de informatie makkelijker onthouden. Daarnaast kun je het volgende vragen:

• Welke wensen en afspraken heeft de dokter opgeschreven in je dossier? Wil je dat de dokter ervoor zorgt dat deze informatie bekend is bij andere zorgverleners? Zoals op de huisartsenpost of in het ziekenhuis?
• Heb je een wilsverklaring? Vraag dan of de dokter deze toevoegt aan je medisch dossier.

Meerdere gesprekken

Meestal is één gesprek niet genoeg om al je vragen en wensen rond je levenseinde te bespreken. Misschien heb je het in het eerste gesprek nog niet gehad over je laatste levensfase en het dood gaan. Maar alleen over het verloop van je ziekte en de mogelijke behandelingen. Ook is het heel goed mogelijk dat je wensen en vragen in de loop van de tijd veranderen. Maak daarom eventueel nieuwe afspraken met je dokter om over deze veranderde wensen te praten.

Rick (38): ‘Door in een vroeg stadium stil te staan bij mijn levenseinde, kan ik mij focussen op de strijd tegen mijn ziekte en op het leven. Ik kan dat beter nu doen dan wanneer ik mij nog zieker zou voelen en emoties en verdriet overheersen. Door er nu zelf goed over na te denken, kan ik dilemma’s bij mijn naasten voorkomen. In een wilsverklaring is het ook niet allemaal dichtgetimmerd, vertelde de huisarts. Op het moment zelf bevestig ik wat ik echt wil.’