Onderzoek naar samen beslissen in de geboortezorg
Meer dan de helft van de zorgverleners geeft aan Samen Beslissen in vrijwel alle gesprekken toe te passen. Daarnaast vindt ruim tweederde van de zorgverleners in de geboortezorg dat cliënten altijd in staat zijn om mee te beslissen over de zorg die ze krijgen. Dat blijkt uit een onderzoek dat onderzoeksbureau Kantar Public heeft uitgevoerd in opdracht van Patiëntenfederatie Nederland en andere partijen* die werken in- en aan de geboortezorg in Nederland. In dit onderzoek is geboortezorgverleners gevraagd naar hun kennis, mening en ervaringen met het toepassen van Samen Beslissen. Het is een verkennend onderzoek en de resultaten bieden eerste inzichten in Samen Beslissen in de geboortezorg vanuit het perspectief van de zorgverlener.
Bij Samen Beslissen zoeken mensen samen met een zorgverlener naar de behandeling of zorg die het beste bij hem of haar past. In de geboortezorg bespreek je vooraf de meest voorkomende onderzoeken en behandelingen, zoals bijvoorbeeld het meten van de ontsluiting. Er zijn vrouwen die dit als een ingrijpend onderzoek ervaren. Tijdens het gesprek wordt er uitgelegd, waarom en wanneer het controlemoment nodig is en wat de voor- en nadelen zijn. Ook is er ruimte voor de wensen en voorkeuren van de cliënt, zoals wat de cliënt nodig heeft om dit veilig te kunnen ondergaan en bij welke omstandigheden je dit onderzoek wil of niet wil. Een ander voorbeeld uit de geboortezorg is bijvoorbeeld de beslissing hoe je wil bevallen. Naast de vraag over waar je wil bevallen, is er een keuze in de manier waarop je wil bevallen, zoals de badbevalling of het zetten van een knip. Naast informatie over de voor- en nadelen is er ruimte in het gesprek voor de ervaring van de verloskundige en de wensen en voorkeuren van de cliënt. Zo kan de cliënt samen met de verloskundige kijken wat het beste bij haar past.
Terwijl zorgverleners positief staan tegenover Samen Beslissen is er nog veel onbekendheid van de hulpmiddelen en methodes van Samen Beslissen. 42% van de zorgverleners kent geen enkele van de voorgelegde hulpmiddelen** die beschikbaar zijn, waaronder de keuzekaarten en de drie goede vragen methode. Zo geven slechts 36% van de verloskundigen, 25% van de artsen en 2% van de kraamverzorgenden aan de 3 Goede vragen te kennen. De verloskundigen geven wel met een ruime meerderheid (79%) aan de BRAINS-methode te kennen. Het niet kennen van de hulpmiddelen en methodes zegt nog niets over het goed toepassen van Samen Beslissen. 4 op de 10 zorgverleners geeft aan dat de beslissing gezamenlijk genomen is in de afgelopen contactmomenten. De overige zorgverleners laten de beslissing in meer of mindere mate over aan de cliënt (42%) of maakten zelf de beslissing waarbij ze de mening van de cliënt meenamen (12%). Stefan Elbers (Kantar Public): “In vergelijking met eerder onderzoek binnen de zorg wordt de mening van de cliënt meer meegenomen in Samen Beslissen bij geboortezorgverleners”. Een hogere bekendheid van de hulpmiddelen van Samen Beslissen kan bijdragen aan het meer toepassen van Samen Beslissen.
De partijen* die betrokken zijn bij dit onderzoek zullen samen werken om Samen Beslissen in de geboortezorg in Nederland te verbeteren. Het Kantar Public onderzoek geeft hier handvatten voor, zo zouden we eerst kunnen focussen op de bekendheid van bestaande hulpmiddelen en methodes, in plaats van nieuwe te ontwikkelen.
Bekijk hieronder het volledige onderzoek in de download.
-
pdf, 1 MB
november 2023
-
Bekijk hier het webinar 'Samen Beslissen – Hoe wordt het ervaren?' georganiseerd vanuit het College Perinatale Zorg.
* De initiatief nemende partijen achter dit onderzoek zijn Patiëntenfederatie Nederland, het College Perinatale Zorg (CPZ), de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV), de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG), Bo Geboortezorg, het Kenniscentrum Kraamzorg (KCKZ), de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en de Federatie van Verloskundig-Samenwerkings-Verbanden (Federatie VSV’s, betrokken vanaf verspreiding van de vragenlijst).
** Hulpmiddelen die zijn voorgelegd: Informed consent, Informed refusal, 3 Goede vragen, Gedeelde Besluitvorming model Stiggelhout, BRAINS, 3-Talk model (Elwyn), Keuzehulp Zwangerschap & Bevalling, Keuzekaarten, Vier fasen, Zorgstandaard Integrale Geboortezorg, BUZZ E-learning, Hogeschool Zuyd E-learning.