Patiënten: bekijk aanhoudende klachten vaker in samenhang

Meer samenhang

Chronische pijn, ernstige vermoeidheid, darmproblemen, benauwdheid en spierklachten zijn voorbeelden van aanhoudende klachten die vaak voorkomen onder de groep deelnemers. Niet altijd is hier direct een oorzaak voor aan te wijzen. 68% van de deelnemers geeft aan dat de huisarts of praktijkondersteuner voor sommige (32%) of voor alle klachten (36%) een oorzaak of diagnose heeft gevonden. Bij 32% is er geen oorzaak of diagnose gevonden. 

Eén van de redenen hiervoor is dat huisartsen of praktijkondersteuners deze klachten volgens deelnemers nog te vaak afzonderlijk bekijken, terwijl ze in de praktijk zelden op zichzelf staan. Klachten ontstaan als gevolg van elkaar of verergeren elkaar. Patiëntenfederatie Nederland pleit daarom voor meer samenwerking en samenhang in de aanpak van aanhoudende lichamelijke klachten. “Patiënten ervaren hun klachten vaak als één geheel, maar ervaren de zorg regelmatig als losse stukjes. Door zaken breder en in samenhang te bekijken, kunnen patiënten beter geholpen en begeleid worden,” zegt Arthur Schellekens, directeur-bestuurder van de Patiëntenfederatie.

Aanhoudende klachten hebben grote impact

Meer dan de helft van de deelnemers (56%) aan het onderzoek had al vijf jaar of langer klachten. De impact daarvan is groot: gemiddeld geven deelnemers een 6,7 voor de mate waarin hun klachten hen beperken in het dagelijks leven. (1= klachten beperken helemaal niet, 10=klachten beperken heel veel). Hoe langer de deelnemers aanhoudende lichamelijke klachten hebben, hoe meer hun klachten hen beperken in het dagelijks leven. Het is daarom belangrijk dat klachten meteen serieus worden genomen en dat er zo snel als mogelijk op zoek wordt gegaan naar een oorzaak en een behandeling.

Woorden doen ertoe

Over de termen die zorgverleners gebruiken om aanhoudende klachten aan te duiden zijn patiënten kritisch. Een term als ‘ALK’ (Aanhoudende Lichamelijke Klachten) – die nu vaak gebruikt wordt - voelt voor velen stigmatiserend of niet passend. ‘Chronische lichamelijke klachten (behorend bij de aandoening)’ wordt door de meeste deelnemers als een passendere term ervaren. 

Behandelingen vaak niet effectief

Bij 38% van de deelnemers waar een behandeling of medicatie gestart is tegen de aanhoudende klacht(en), had die behandeling geen effect. Bij 11% van de deelnemers verergerden de klachten zelfs. Regelmatige evaluatie van de behandeling en een (pro-)actieve houding van de zorgverlener kunnen helpen om de behandelstrategie tijdig bij te stellen en negatieve bijwerkingen te voorkomen. Ook kunnen zorgverleners patiënten volgens de deelnemers beter begeleiden bij het evalueren van behandelingsresultaten en het effect van medicatie, therapieën of andere interventies: “Het is belangrijk om regelmatig te checken of behandelingen effectief zijn en bij te sturen waar nodig,” aldus Schellekens.