Patiëntenparticipatie
Patiënten en cliënten hebben unieke kennis en ervaringen die kunnen bijdragen aan betere zorg. Patiëntenparticipatie betekent het benutten van deze specifieke Ervaringsdeskundigheid van patiënten of cliënten en/of hun naasten voor alles waar de zorg beter van kan worden. Denk aan projecten voor inrichting, organisatie of kwaliteit van zorg, onderzoek, onderwijs, beleid en innovaties. Met patiëntenparticipatie kunnen we de zorg patiëntgerichter maken. Als Patiëntenfederatie Nederland hebben we het over patiëntenparticipatie op collectief niveau. Hiermee bedoelen we de deelname van patiënten en patiëntenvertegenwoordigers die invloed uitoefenen in de zorg. Het gaat dus niet om de participatie van een enkele patiënt in een onderzoek of in de spreekkamer, zoals bijvoorbeeld bij Samen Beslissen.
Over ikzoekeenpatiënt.nl
Zet ikzoekeenpatiënt.nl in voor waardevolle inzichten
Patiënten écht betrekken bij de zorg. Alleen op deze manier kun je zorg bieden die aansluit op de wensen en behoeften van de patiënt. En dat is nu eenvoudiger dan ooit. Ikzoekeenpatient.nl bestaat uit een netwerk van ruim 200 patiëntenorganisaties en 20.000 patiënten, ex-patiënten, naasten en mantelzorgers die allemaal klaarstaan om hun mening te geven en ervaringen met je te delen.
Patiënten betrekken maakt de zorg beter
Thomas Jonkergouw, productmanager van ikzoekeenpatiënt.nl vindt de juiste patiënten bij het juiste vraagstuk. Thomas: “Door patiënten op tijd te betrekken ontdek je waar je plannen tekortschieten. En sluiten je plannen beter aan op de realiteit. Zo voorkom je frustratie en verspilling van tijd en geld.” Thomas adviseert je graag en geeft je vrijblijvend en gratis advies. Bel hem via 06 86 82 88 59 of stuur hem een mail op info@ikzoekeenpatient.nl
Projecten die vragen om patiëntervaringen
Wil je weten specifieke patiënten tegenaan lopen en behoefte aan hebben? Hoe het is om te leven met een bepaalde aandoening? Wil je je plannen voorleggen aan de mensen om wie het uiteindelijk draait? Heb je input of inspiratie nodig bij het ontwikkelen van een nieuwe behandeling of beleid? Schakel dan ikzoekeenpatiënt.nl in.
Patiënten inzetten op verschillende manieren
Via ikzoekeenpatiënt.nl betrek je patiënten op de manier die past bij jouw vraagstuk of wetenschappelijk onderzoek. Zet bijvoorbeeld interviews in om één op één dieper op een onderwerp in te gaan of gebruik een focusgroep om met meerdere patiënten tegelijk in gesprek te gaan. Je kunt ook via een vragenlijst gemakkelijk en gestandaardiseerd informatie ophalen of een groep mensen met specifieke kenmerken herhaaldelijk iets voorleggen. Kortom, genoeg mogelijkheden om inzichten op te halen die je kunt inzetten om de zorg beter te maken.
Uit de praktijk
ZoZorgIk en SHPV: behoefte duidelijk van gehandicaptenparkeerkaartgebruikers
Onderzoeksbureau ZoZorgIk klopte namens SHPV, een landelijke organisatie van verschillende gemeenten, bij Ikzoekeenpatient.nl aan. Zij wilden ervaringen ophalen over het gebruik van de gehandicaptenparkeerkaart. Omdat elke gemeente haar eigen regels hanteert, werkt de kaart namelijk overal anders. Ikzoekeenpatiënt.nl vond meer dan 20 gebruikers van de gehandicaptenparkeerkaart uit het hele land. Via groepsgesprekken met deze mensen werd hun behoefte duidelijk en kwam aan het licht waar zij mee worstelen. Dit vormde een mooi startpunt voor het maken van nieuw beleid.
Nictiz: beoordeling van de begrijpelijkheid van moeilijke medische termen
Nictiz, de Nederlandse kennisorganisatie voor digitale informatievoorziening in de zorg, probeert patiëntendossiers begrijpelijker te maken voor mensen zonder medische kennis. Daarom liet zij moeilijke medische termen vertalen. Een deel door een algoritme en een deel door een gespecialiseerd medisch vertaalbureau. Nictiz wilde deze vertalingen graag laten toetsen door patiënten. Via ikzoekeenpatient.nl beoordeelden meer dan 2.000 mensen de begrijpelijkheid van de termen.
Witboek kwaliteitsregistraties & patiëntenparticipatie
Hoe meten we kwaliteit in de Medisch Specialistische Zorg en hoe betrekken we patiënten – de gebruikers van die zorg – bij het opstellen en beoordelen van kwaliteit? En wat voor soorten kwaliteitsregistraties zijn er en waar moeten ze aan voldoen? Dit soort vragen komt aan bod in een witboek over kwaliteitsregistraties van Patiëntenfederatie Nederland en een tiental aangesloten leden.
-
pdf, 423 kB
De toegevoegde waarde van burger-/patiëntenparticipatie
-
Patiëntenparticipatie betekent het benutten van de specifieke Ervaringsdeskundigheid van patiënten en/of hun naasten voor het verbeteren van de zorg. Welk soort georganiseerd verband van patiënten past het beste bij welke soort participatie? Ga hier naar de pagina waar beschreven staat wat de toegevoegde waarde van burger- en patiëntenparticipatie bij veranderingen en ontwikkelingen in de zorg kan zijn.
Patiëntenparticipatie bij Zorgpaden
De informatie in dit rapport is bedoeld voor patiëntenvertegenwoordigers die betrokken zijn bij de ontwikkeling of actualisatie van zorgpaden. Je vindt hier tips om op een goede en effectieve manier het patiëntenperspectief in te brengen bij de ontwikkeling of actualisatie van zorgpaden.
-
pdf, 345 kB
oktober 2022
Verschillende vormen van patiëntenparticipatie
Er zijn verschillende vormen van patiëntenparticipatie. Elke vorm vraagt om bepaalde kennis, vaardigheden en ervaring. Een ervaringsverhaal vertellen vraagt wat anders dan meedoen aan een stuurgroep. Er is niet één beste methode. Patiëntenparticipatie is betekenisvol wanneer de best passende vormen van participatie worden ingezet, er sprake is van ‘de juiste mensen tijdig op de juiste plek’ en als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Patiëntenparticipatie krijgt ook meer betekenis als er afstemming is met de patiënten over wie het gaat, niet alleen met een projectleider of onderzoeker. Samen hierover beslissen is belangrijk.
-
Er zijn verschillende niveaus van participatie mogelijk. Bekijk hier de zes manieren om patiënten te betrekken: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren, meebeslissen en zelfbeheer. Het verdient aanbeveling om hierover voorafgaand aan de samenwerking tussen betrokken partijen onderling heldere afspraken te maken om te voorkomen dat hierover verschillende verwachtingen bestaan.
Onze ambities
- Serieus en gelijkwaardig betrekken van patiënten(vertegenwoordigers) zit in de genen van iedereen die in of voor de zorg werkt. Zoals zorgprofessionals, onderzoekers en bestuurders.
- Alle partijen weten wat patiëntenparticipatie is en hoe je dit vorm kunt geven.
- Alle partijen in de zorg zetten zich in voor betekenisvolle patiëntenparticipatie.
- Alle partijen hebben oog voor het betrekken van kwetsbare mensen en voor diversiteit bij elke vorm van participatie.
- Deze partijen maken patiëntenparticipatie standaard onderdeel van hun begrotingen.
- Patiëntenfederatie Nederland en haar leden leveren ervaren, getrainde en passende patiëntenvertegenwoordigers voor alle vormen van patiëntenparticipatie.
- Afspraken rondom patiëntenparticipatie worden steeds meer wettelijk of in samenwerkingsafspraken vastgelegd.
-
De juiste mensen op de juiste plek is belangrijk bij patiëntenparticipatie. Patiëntenparticipatie betekent het benutten van de specifieke Ervaringsdeskundigheid van patiënten en/of hun naasten voor het verbeteren van de zorg.
Vier voorwaarden voor patiëntenparticipatie
- Patiëntenorganisaties en/of de koepel gaan meedenken over hoe de patiëntenparticipatie eruit gaat zien. Daarom is tijdig betrekken belangrijk: nog vóór er een plan is opgesteld.
- Inbreng bij voorkeur vanuit een bredere achterban zoals een patiëntenorganisatie.
- Het is belangrijk dat de patiëntenvertegenwoordiger goed wordt gefaciliteerd en geïnformeerd. En dat er ruimte is voor scholing om die rol te kunnen vervullen.
- Er dient voldoende budget te zijn om de participatie te organiseren en uit te voeren.
Vergoedingen
Hoogwaardige Ervaringsdeskundigheid vraagt veel van de betrokkenen en kan daarom niet gratis worden ingezet. Dat hebben de leden van de Patiëntenfederatie in de Algemene Leden Vergadering afgesproken. Het standaardtarief is in principe 107 euro per uur, inclusief btw (indien van toepassing). De reiskostenvergoeding is bij voorkeur 30 cent per kilometer. De hoogte van het uurtarief heeft te maken met de kosten die organisaties moeten maken om goede inbreng van Ervaringsdeskundigheid te waarborgen. Denk aan scholing, begeleiding en ondersteuning.
Wat wordt vergoed?
De vergoeding per uur geldt voor hoogwaardige Ervaringsdeskundigheid. Dit is de inzet van een goed voorbereide en geinformeerde ervaringsdeskundige die spreekt namens een grote groep patiënten. Deze persoon vertegenwoordigt het collectief patiëntenperspectief, levert een hoogwaardige inbreng, is communicatief, denkt mee en overziet het geheel. Deze ervaringsdeskundige levert een goed voorbereide bijdrage aan een traject en is een inhoudelijke gesprekspartner. Bijvoorbeeld bij richtlijnontwikkeling, de begeleiding van wetenschappelijk onderzoek en lesgeven.
Een kleine vergoeding geldt voor de eenvoudige inbreng van ervaringskennis. Bijvoorbeeld in focusgroepen waar patiënten met name hun eigen ervaringen delen. Dit geldt ook voor presentaties waarin een patiënt zijn of haar verhaal deelt, zonder veel voorbereiding.
Patiëntenparticipatie via Patiëntenfederatie
Patiëntenfederatie Nederland geeft patiëntenparticipatie vorm in allerlei trajecten. Bij voorkeur in samenwerking met onze leden. We hebben toegang tot actuele informatie over de ervaringen van patiënten in de zorg via verschillende kanalen, waaronder de leden. We hebben ook kennis en ervaring in het raadplegen van (grote) groepen patiënten via bijvoorbeeld focusgroepen, vragenlijsten of bijvoorbeeld het ophalen van relevante informatie van de waarderingen op ZorgkaartNederland.nl of Mijnkwaliteitvanleven.nl. Deze informatie vormt de basis van onze inbreng.
-
Wij vertegenwoordigen ruim 200 patiëntenorganisaties. Zij zetten hun ervaring in om de zorg in Nederland te verbeteren
-
Regelmatig doen wij onderzoek naar hoe mensen de zorg ervaren. Zo’n 23.000 mensen zijn lid van ons Zorgpanel.
-
Mensen delen op deze website hun ervaring met een zorginstelling of zorgverlener.
-
Binnen ons netwerk gaan we voor je op zoek naar geschikte patiënten. Voor bijvoorbeeld een focusgroep, een interview of voor het inzetten van een spreker op een evenement.
Meer invloed op de kwaliteit van zorg
Hoe krijgen patiënten meer invloed op kwaliteit van zorg? Tien patiëntenorganisaties en Patiëntenfederatie Nederland hebben allerlei werkwijzen en producten ontwikkeld voor patiëntenorganisaties en patiënten zoals:
- de tool kwaliteitsstandaarden
- de 3 goede vragen
- consultkaarten
- handleiding patiënteninbreng bij het opstellen van onderzoeksagenda’s.
Al deze instrumenten zijn gebundeld in het e-book over het programma KIDZ. KIDZ staat voor Kwaliteit, Inzicht en Doelmatigheid in de medisch specialistische Zorg. Dankzij dit programma brengen patiëntenorganisaties het perspectief van de patiënt in bij:
- de kennisagenda van medisch specialisten voor wetenschappelijk onderzoek naar bijvoorbeeld betere diagnoses en behandelingen
- de ontwikkeling van richtlijnen, die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek
- de invoering van samen beslissen
- het kiezen of opstellen van vragenlijsten voor uitkomsten die patiënten belangrijk vinden, zoals pijn, vermoeidheid, seksueel functioneren, angst, emoties en gewone dagelijkse activiteiten kunnen doen (de zogenoemde PROMs)
- het opstellen van indicatorensets die inzicht geven in hoe een ziekenhuis de zorg levert: van wachttijden tot de ervaring van medisch specialisten. Deze worden vertaald in de (aandoeningsgerichte) keuzehulpen ‘Vind de zorginstelling die het beste bij je past’ voor patiënten.
-
Wat kun je als patiëntenorganisatie bijdragen op het gebied van kwaliteit, inzicht en doelmatigheid in medisch specialistische zorg? En hoe werk je hierin samen met andere partijen?
Patiëntenparticipatie in onderzoek
Patiëntenparticipatie is het inbrengen en benutten van de specifieke Ervaringsdeskundigheid van patiënten of cliënten en/of hun naasten bij onderzoek, beleid of kwaliteit van zorg. Medisch wetenschappelijk onderzoek bestaat uit een onderzoekscyclus met verschillende stappen. Tijdens iedere stap is patiëntenparticipatie mogelijk. Bijvoorbeeld bij het opstellen van een subsidieaanvraag. Patiënten of cliënten kunnen meedenken over relevante uitkomstmaten zodat het onderzoek beter aansluit bij de wensen van patiënten. Of bij het verspreiden en implementeren van de resultaten.
-
Voor het beoordelen van het onderzoeksopzet heeft Patiëntenfederatie Nederland sinds 2012 een samenwerkingsovereenkomst met ZonMw