Blog Arthur Schellekens: Waar kunnen patiënten straks op rekenen?

Passende zorg: niet minder maar anders!

Passende zorg betekent wat ons betreft in ieder geval dat zorg patiëntgericht is, met aandacht voor de mens achter de ziek(t)e: meer mens, minder patiënt. Dichtbij als het kan, verder weg als het moet. En niet elke (zorg)vraag heeft een oplossing vanuit de zorg nodig: zo kan ook ondersteuning vanuit de gemeente nodig zijn. Of kan de oplossing volledig vanuit de sociale basis worden gevonden. Dit betekent wel dat ons zorglandschap écht anders ingericht moet worden. Waarin zorg- en hulpverleners goed samenwerken, vanuit de patiëntvraag en vanuit één dossier. Zodat de patiënt regie kan voeren waar dat mogelijk is. Onze overtuiging is dat dit dé manier is om goede zorg te bieden die toegankelijk en betaalbaar is, met meerwaarde voor mens en samenleving.

Daar dragen wij graag aan bij, niet voor niets waren wij een van de eerste partijen die uitspraken dat het Integraal Zorgakkoord noodzakelijk was. Niets doen is wat ons betreft geen optie. Er zijn immers nu al grote problemen als het gaat om toegang tot huisartsenzorg en de wachtlijsten voor ziekenhuis- en verpleeghuiszorg. En de zorgkosten leiden ook voor patiënten tot kopzorgen. Om tot passende zorg in Nederland voor patiënten te komen, zijn er dus concrete veranderingen nodig.

De Zorgbelofte: waar kunnen patiënten (straks) op rekenen?

We moeten ook in staat zijn om zowel aan patienten als professionals een heldere, concrete toekomstvisie te schetsen. De Patiëntenfederatie heeft daarom het initiatief genomen voor de Zorgbelofte: waar kunnen inwoners in Nederland straks op rekenen? Wat moet het resultaat zijn van al onze inspanningen – wat beloven we?

Die Zorgbelofte moet en kan niet alleen van ons als patiëntenkoepel zijn, maar moet juist samen door alle IZA-partners ingevuld worden. Vanzelfsprekend hebben we wel ideeën over waar inwoners van Nederland straks op moeten kunnen rekenen, namelijk dat:

• het in de zorg om kwaliteit van leven draait; meer mens, minder patiënt;
• de zorg erop gericht is mensen zoveel mogelijk thuis of dichtbij huis regie over hun leven te laten houden en daarbij zo nodig ondersteund kunnen worden;
• de basis goed op orde is: denk aan een toegankelijk en met de zorg samenwerkend sociaal domein, voldoende goede huisartsenzorg, tijdig medisch-specialistische zorg in de regio (of daarbuiten bij complexe of zeldzame zaken), wijkverpleging en langdurige verpleging;
• de zorg volop gebruik maakt van – veilige en laagdrempelige – digitale mogelijkheden, zodat je niet voor alles naar een zorgaanbieder hoeft; 
• mensen die het zelf en met hun omgeving niet meer redden, passende zorg en ondersteuning krijgen; thuis of in een zorginstelling.

Dat vraagt om veranderingen in de zorg vanuit de overheid, verzekeraars, zorgaanbieders, maar ook patiënten zelf hebben een rol om de zorg voor iedereen beschikbaar te houden. Wij geloven in deze wederkerigheid. Patiënten moeten bijvoorbeeld erop kunnen rekenen dat goede huisartsenzorg voor iedereen dichtbij beschikbaar is en blijft. Wij denken ook dat dat kan. Door bijvoorbeeld aan de kant van de huisartsen digitale innovaties te versnellen, maar aan de andere kant er ook voor te zorgen dat patiënten hier gebruik van maken als zij daartoe in staat zijn en de vraag of klacht zich daarvoor leent. Alleen op die manier houden we voldoende capaciteit beschikbaar voor patiënten die een huisarts fysiek moeten zien.

Andere inrichting zorglandschap

Otwin van de Dijk van de VNG stelt in deze estafettereeks de vraag hoe wij kijken naar de verbreding van het perspectief van cliënt naar inwoner, en welke rol we zien voor de Patiëntenfederatie. Het is belangrijk dat er breder gekeken en gehandeld wordt, omdat er dan ook oplossingen opkomen die niet binnen het zorgdomein opgelost moeten en kunnen worden. Daarom is het ook zo belangrijk dat de VNG mede-partner is bij dit akkoord en goede samenwerking tussen medisch en sociaal domein in de praktijk tot stand wordt gebracht. Zo zijn we ook beter in staat om te werken aan preventie, waar ook gemeenten een belangrijke rol in hebben. En natuurlijk om ondersteuning vanuit het sociaal domein aan te kunnen bieden en bij te dragen aan zelfredzaamheid.

Kortom: wij pleiten voor een andere inrichting van het zorglandschap. Met veel meer samenwerking in netwerken, een verschuiving van tweedelijnszorg naar eerstelijnszorg en meer zorg thuis. Zodat mensen met een ziekte zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven en kwaliteit van leven hebben. Om daar te komen betekent dit ook dat het patiëntenperspectief actief moet worden meegenomen bij de invulling van alle regioplannen om te komen tot passende zorg. En daar leveren wij als federatie samen met onze leden, de patiëntenorganisaties, graag onze bijdrage aan!

Arthur Schellekens, directeur-bestuurder Patiëntenfederatie Nederland