- Ga naar homepage professionals Professionals
- Nieuws
- Toegankelijkheid zorg staat onder grote druk
Toegankelijkheid zorg staat onder grote druk
De toegankelijkheid van zorg in Nederland staat onder grote druk. Dat blijkt uit de eerste editie van de Patiëntenmonitor van Patiëntenfederatie Nederland, waarin ruim 10.000 patiënten gevraagd werden naar hun ervaringen met de zorg in 2024. De uitkomsten laten onder andere zien dat financiële drempels, lange wachttijden en medicijntekorten voor veel patiënten serieuze gevolgen hebben.
Financiële drempels houden mensen bij de zorg weg
Zo geeft zo’n een op de acht deelnemers (13%) aan in 2024 zorg gemeden te hebben of uitgesteld vanwege de hoge kosten. Het gaat dan met name om zorg die niet volledig vergoed wordt, zoals tandartszorg en fysiotherapie, maar ook andere vormen van zorg worden gemeden.
De gevolgen zijn aanzienlijk: 84% van de mensen die zorg gemeden heeft in 2024 kreeg daardoor meer pijn of klachten, 70% ervoer stress of onzekerheid, en voor bijna een kwart verslechterde de kwaliteit van leven.
“Mensen stellen zorg niet uit omdat ze dat willen, maar omdat ze geen andere keuze zien,” zegt Arthur Schellekens, directeur-bestuurder van Patiëntenfederatie Nederland. “Het is onacceptabel dat financiële drempels mensen weghouden van noodzakelijke zorg.”
Wachttijden zijn meer dan een ongemak
Ook wachttijden zorgen ervoor dat de toegankelijkheid van de zorg in Nederland onder druk staat. Van de deelnemers die in 2024 een ziekenhuis- of kliniekbehandeling ondergingen, moest 63% daar een tijd op wachten. Van de mensen die moesten wachten op zorg, wachtte een kwart langer dan een maand, 24% zelfs twee maanden of meer. De helft van de patiënten die moest wachten op zorg ondervond daar hinder van. 88% van hen kreeg meer pijn of klachten, 70% kampte met stress en onzekerheid, en 14% liep zelfs blijvende gezondheidsschade op.
Schellekens benadrukt dat wachttijden niet alleen ongemak veroorzaken: “Wachten op zorg is niet alleen vervelend; het leidt vaak tot verergering van klachten en kan blijvende schade veroorzaken. We moeten alles op alles zetten om deze wachttijden te verkorten en de toegankelijkheid van zorg te verbeteren.”
Medicijntekorten raken bijna de helft van de patiënten
Ook de toegang tot medicijnen staat in Nederland onder druk. Bijna de helft (46%) van de patiënten die in 2024 medicijnen nodig had, kreeg afgelopen jaar te maken met een tekort. In veel gevallen kregen zij hun medicijn later of in een andere vorm, maar soms ook helemaal niet. Ruim een kwart ervaarde in redelijke tot sterke mate nadelige gevolgen van deze tekorten. 71% van hen ondervond extra/meer pijn, 67% ervaarde stress en onzekerheid.
Een ander opvallend resultaat is dat 16% van de mensen die wisselden van medicatie door het tekort daar geen begeleiding bij kreeg, terwijl zij dat wel nodig vonden.
“Het is essentieel dat patiënten bij medicijnwisselingen goed worden begeleid,” aldus Schellekens. “Gebrek aan informatie en begeleiding kan leiden tot onzekerheid en gezondheidsrisico's.”
Als informatie ontbreekt, gaat het mis
Naast belemmeringen in toegang tot zorg blijkt uit de Patiëntenmonitor dat gebrekkige gegevensuitwisseling nog altijd tot gevaarlijke situaties leidt. Eén op de tien deelnemers die in 2024 voor zorg in een ziekenhuis of kliniek moest zijn, maakte mee dat er iets mis of bijna mis ging omdat een zorgverlener niet goed op de hoogte was van de medische gegevens. Dit leidde onder meer tot medicatiefouten, verkeerde diagnoses en verwarring over behandelingen. In sommige gevallen liep de patiënt tijdelijk of zelfs blijvend letsel op.
“Ik ben ervan overtuigd dat we zowel de toegankelijkheid als kwaliteit van zorg in Nederland voor patiënten kunnen verbeteren, maar dan moeten we het wel anders en beter organiseren. Het AZWA biedt daar veel goede aanknopingspunten voor,” aldus Schellekens.
Ontwikkelingen in zorg kunnen geen stilstand en achteruitgang gebruiken
De resultaten van de Patiëntenmonitor laten zien dat er geen tijd te verliezen is om de zorg in Nederland toegankelijk en van goede kwaliteit te houden. De recente val van het kabinet mag dat proces niet vertragen. Zo sprak Patiëntenfederatie Nederland al eerder uit om door te gaan met het Aanvullend Zorg & Welzijns Akkoord (AZWA).
Patiëntenfederatie Nederland ondertekende daarnaast samen met Ieder(in) en meerdere andere belangenorganisaties een brief om het wetsvoorstel voor een invoering van een eigen bijdrage in de WMO – dat grote negatieve financiële gevolgen zou hebben voor patiënten - controversieel te verklaren.
Klik op een afbeelding om te vergroten
Over de Patiëntenmonitor
De Patiëntenmonitor is ingevuld door 10.081 deelnemers en is een nieuw initiatief van Patiëntenfederatie Nederland om jaarlijks inzicht te krijgen in hoe patiënten de zorg ervaren: “De zorg in Nederland staat onder grote druk en voor grote veranderingen,” aldus Schellekens. “Met deze jaarlijkse monitor willen als Patiëntenfederatie inzicht krijgen in wat patiënten daar op voor ons belangrijke thema’s van merken. Door dat jaarlijks op nagenoeg dezelfde manier te doen, krijgen we zicht op positieve en negatieve ontwikkelingen. Deze brengen we onder de aandacht van belanghebbende partijen, zodat we heel gericht de zorg voor patiënten kunnen verbeteren.”
