Vertegenwoordiging
Het kan voorkomen dat je niet zelf (meer) kunt beslissen over je behandeling. Bijvoorbeeld omdat je bewusteloos bent of dementie hebt. Dan kan iemand anders jou vertegenwoordigen en in jouw plaats toestemming geeft bij beslissingen over zorg en behandeling als je dat zelf niet meer kunt. Je kunt in een wilsverklaring vastleggen wat je wilt, als je zelf niet meer zou kunnen beslissen.
Wie beslist wanneer ik dat zelf niet meer kan?
De wet regelt ook vertegenwoordiging van patiënten die niet zelf kunnen beslissen. Bijvoorbeeld patiënten met dementie, met een verstandelijke beperking, of patiënten die in coma liggen. Zij worden wilsonbekwaam genoemd. De rechter kan in zo’n situatie een curator of mentor benoemen. Deze behartigt jouw belangen, wanneer je niet (meer) voor jezelf kunt opkomen.
Het kan ook minder officieel. Dan stel je zelf een verklaring op waarin je iemand als jouw vertegenwoordiger aanwijst. Deze kan voor jou beslissen op momenten dat je dat zelf niet kunt. Wanneer er niets op papier staat, betrekt de zorgverlener een naaste bij de beslissing over jouw behandeling. In eerste instantie is dat je partner, anders een ouder, kind, broer of zus. Als de benaderde persoon jou niet wil vertegenwoordigen, zal de zorgverlener een andere naaste vragen.
Op welke wijze moet de vertegenwoordiger beslissen?
De vertegenwoordiger neemt besluiten op momenten dat je dat zelf niet (meer) kunt. Hij moet dan in jouw belang namens jou beslissen. Hij beslist dan zoals je dat zelf zou hebben gedaan. Een wilsverklaring helpt daarbij.
Waarom een wilsverklaring?
Je kunt in een situatie terechtkomen waarin je niet meer zelf kunt beslissen. Soms, zoals bij een ongeluk, kun je dat niet zien aankomen. Vaak kan dat wel, bijvoorbeeld wanneer je op leeftijd komt. Misschien ken je een voorbeeld in jouw omgeving waarvan je zegt: ‘Ik hoop dat mij dát nooit overkomt!’.
Vind je het belangrijk dat er, als het erop aankomt, volgens jouw eigen ideeën gehandeld wordt? Dan is het verstandig om jouw behandelwensen voor bepaalde situaties op te schrijven. Bijvoorbeeld of je nog gereanimeerd of geopereerd wilt worden.
Je stelt dan een wilsverklaring op. Het beste kun je dat samen met je huisarts doen. Dan weet je dat er geen misverstanden of onzekerheden over je verklaring kunnen ontstaan.
Wanneer anderen over jou moeten beslissen, kan een wilsverklaring hen helpen om dat te doen zoals je dat zelf zou doen. Een duidelijke verklaring dat je een bepaalde behandeling niet wenst - en daarvoor dus geen toestemming zou geven - zullen zorgverleners in principe respecteren.