Advies: Regionale knooppunten geven zorggebruikers stem in de zorg
Steeds meer medische zorg, geestelijke gezondheidszorg, welzijn en inclusie zijn regionaal georganiseerd. Het onlangs afgesloten Integraal zorgakkoord (IZA) spreekt de ambitie uit om deze ontwikkeling te versterken en zorggebruikers en inwoners direct te betrekken bij de inrichting van het regionale zorg- en welzijnsbeleid. Dat laatste gebeurde tot nu toe nog te weinig. Daarom moeten er regionale knooppunten worden ingericht, die de mensen om wie het gaat alsnog een stem geven. Dit staat in het adviesrapport Van knelpunt naar knooppunt dat VWS onlangs op rijksoverheid.nl heeft gepubliceerd. Het rapport is opgesteld door PGOsupport, met input van Ieder(in), Patiëntenfederatie Nederland, MIND, Zorgbelang Nederland en de Nederlandse Vereniging voor Zelfregie en Herstel.
In het advies wordt voorgesteld dat er 15-18 knooppunten komen, die vanaf 2024 operationeel moeten zijn. De knooppunten moeten er voor zorgen dat aan regionale overlegtafels de juiste ervaringsdeskundigen en inwoners komen te zitten. Zodat bijvoorbeeld nieuw regionaal GGZ-aanbod passend wordt bij de behoeften van gebruikers. Of dat in een samenwerkingsverband van gemeenten over de inrichting van het sociaal domein ook ervaringsdeskundige inwoners aan tafel zitten. In nauw contact met de achterban Het adviesrapport pleit ervoor dat de knooppunten in nauw contact staan met de betrokken achterbannen, zoals patiëntenverenigingen, ervaringsdeskundigen of plaatselijke belangenbehartigers. Deze partijen zouden van de knooppunten ondersteuning moeten kunnen krijgen bij hun participatie-activiteiten. Ook wordt geadviseerd hoe de knooppunten het beste aan kunnen sluiten bij bestaande organisaties en participatie-initiatieven in de samenleving.
Signaalfunctie Van knelpunt naar knooppunt schetst een beeld waarin een knooppunt vaak de rol van intermediair zal vervullen. Tussen enerzijds de aanbieders en beleidsmakers van zorg en welzijn en anderzijds de mensen die het aangaat en hun organisaties. Het ligt in de rede dat knooppunten hierbij ook een signaalfunctie kunnen vervullen, aldus het adviesrapport. Zo zouden ze aan de bel kunnen trekken als veel samenwerkingsverbanden de belangenbehartiging van de betrokken mensen niet op orde hebben. Door dit soort verbindingen te leggen kan de positie van inwoners en zorggebruikers worden versterkt.
Adviesrapport… en nu?
Het adviesrapport Van knelpunt naar knooppunt is op 4 mei 2023 door het ministerie van VWS gepubliceerd op rijksoverheid.nl. Het advies wordt door VWS gebruikt voor de verdere ontwikkeling van beleid om inbreng van patiënten, cliënten en burgers bij opgaven in de zorg te bevorderen, aldus rijksoverheid.nl. Het ministerie verwacht rond deze zomer met een definitief plan te komen.