Voorbeelden
Hoe gingen patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars al in gesprek met elkaar over zorginkoop en meer patiëntenparticipatie? Hier vind je enkele voorbeelden. Sommigen succesvol, anderen nog niet. Door deze voorbeelden met elkaar te delen, zijn we tot deze handreiking gekomen met uitleg, tips en tools.
Kwaliteitskader ziekenvervoer - Nierpatiënten Vereniging Nederland
De afgelopen jaren is de vergoeding van zittend ziekenvervoer uit de basisverzekering uitgebreid naar meer verschillende patiëntgroepen. Tegelijkertijd kwamen er steeds meer signalen over problemen bij het ziekenvervoer. Patiënten gaven aan dat zij te laat kwamen voor hun behandeling of lang moesten wachten op vervoer. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) deed een verkenning bij zorgverzekeraars, aangevuld met rapportages van de patiëntenorganisaties. Daaruit bleek onder meer dat niet altijd helder is wat patiënten mogen verwachten van de taxivervoerder. Onder aanvoering van Nierpatiënten Vereniging Nederland werken patiëntenorganisaties samen met een zorgverzekeraar aan een kwaliteitskader voor ziekenvervoer. Dit wordt het vertrekpunt voor de zorginkoop.
Betrekken bij concentratie revalidatiezorg – Dwarslaesie Organisatie Nederland
Dwarslaesie Organisatie Nederland (DON) ontvangt signalen dat zorgverzekeraars de gespecialiseerde dwarslaesierevalidatie verder willen concentreren. Dat verontrust hen zeer omdat er aan verdere concentratie belangrijke nadelen kleven voor patiënten. Dit is aanleiding voor DON om contact te zoeken met zorgverzekeraars. Met het verzoek om dergelijke voornemens ook aan de patiëntenvereniging voor te leggen voordat zorgverzekeraars hierover in gesprek gaan met de acht in dwarslaesies gespecialiseerde revalidatiecentra. DON bracht het verzoek in de vorm van een verbetervoorstel onder de aandacht bij zorgverzekeraars. Hierop kwam al snel een positieve reactie van één grote zorgverzekeraar: ‘Een bemoedigend begin, dat smaakt naar meer.’
Betere stollingszorg - Nederlandse Vereniging voor Hemofilie Patiënten
De Nederlandse Vereniging voor Hemofilie Patiënten (NVHP) was aanwezig bij een bijeenkomst over het voorgenomen zorginkoopbeleid van een zorgverzekeraar. Hier kregen zij meer inzicht in het zorginkoopproces. Dat hielp hen aan een idee voor een ‘zinnige zorg project’ in de stollingszorg.
Het belangrijkste inkoopproces voor hemofiliepatiënten is dat van de stollingsfactoren. En daarvan weten ze inmiddels dat vooral de ziekenhuisinkopers aan zet zijn. Dus richt de NVHP de aandacht primair op De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de inkooporganisatie van de apothekers van de academische centra.
“Al met al heeft jullie project ons gestimuleerd om over concrete verbetervoorstellen na te denken. Deze nemen we deels mee als voorwaarden voor het volgende inkooptraject stollingsfactoren. Ook hebben de contacten met zorgverzekeraars ons geleerd over hun blik op de zorg. Dat is beide waardevol geweest.”
Medewerker NVHP
Betere inzet casemanagers dementie - Alzheimer Nederland
Goed gekwalificeerde casemanagers dementie zijn belangrijk voor goede dementiezorg, vindt Alzheimer Nederland (AN). Zorgverzekeraars kunnen hierbij helpen door het bieden van prikkels voor zorgaanbieders en duidelijke informatie aan hun verzekerden te bieden. Hiervoor gaf AN zeven verbeterpunten mee aan zorgverzekeraars. Over reacties van de zorgverzekeraars op de verbeterpunten en over wat ervan terecht komt, is AN teleurgesteld. Inmiddels is AN nog meer gericht aandachtspunten gaan benoemen in de vorm van focusbrieven voor zorgverzekeraars, zorgkantoren en voor gemeenten. www.alzheimer-nederland.nl/focusbrief
Integrale zorg – Huid Nederland
Huid Nederland signaleert dat het onderkennen van de specifieke kenmerken bij mensen met huidaandoeningen, en de daarvoor benodigde zorg, adequate kennis vergt bij onder andere de huisarts en andere hulpverleners. Die kennis is niet altijd voldoende aanwezig. Verder zijn, afhankelijk van de aandoening, verschillende medici, andere zorgverleners en voorzieningen nodig. Dat vraagt om een integrale benadering en een continue zorg voor chronische huid- en haaraandoeningen. Belangrijk hierbij zijn: kennisdeling, samenwerking tussen eerstelijnszorg en tweedelijnszorg, het faciliteren van preventie en zelfmanagement. Zorgverzekeraars zouden in hun inkoopbeleid en vergoedingen meer kunnen inzetten op deze belangrijke aspecten. Voor zowel de basisverzekering als de aanvullende verzekering. Huid Nederland pleit voor lokale en regionale pilots voor het organiseren van integrale dermatologische zorg. Verder stellen ze voor om samen met zorgverzekeraars te onderzoeken hoe een afgestemd vergoedingen- en inkoopbeleid kan leiden tot de meest passende zorg en doelmatige inzet van middelen.
“We kunnen tot op heden helaas geen echte resultaten melden naar aanleiding van ons verbetervoorstel. Eén grote zorgverzekeraar heeft expliciet gereageerd en aangegeven weliswaar een aantal uitgangspunten met ons te delen, maar dat niet op de door ons voorgestelde wijze te willen uitwerken. Een andere grote zorgverzekeraar heeft een brede bijeenkomst, ook voor patiëntenorganisaties, georganiseerd over hun zorginkoopbeleid. Maar die had een algemeen karakter en richtte zich niet specifiek op onze achterban: de mensen met een chronische huid- of haaraandoening. Van andere zorgverzekeraars en van ZN hebben we verder geen reactie ontvangen en ook nog niet de juiste ingang gevonden.”
Medewerker Huid Nederland
Hybride zorg; van nood naar noodzaak
Tijdens de coronacrisis is zorg op afstand meer ingezet dan voorheen omdat patiënten niet meer naar hun zorgverleners konden gaan. Telefonisch contact was het meest populair, maar we zagen ook groei van digitale zorg: beeldbellen en - in mindere mate - telebegeleiding. Al doende hebben steeds meer zorgaanbieders de ambitie om meer digitale zorg in te zetten. Patiëntenfederatie Nederland is blij met de ambitie, maar ziet graag een structurele inbedding van digitale zorg. Dus niet een beetje beeldbellen of hier en daar en pilots die niet landelijk opschalen.
Patiëntenfederatie Nederland is pleitbezorger van hybride zorg, de optimale combinatie van zorg op afstand én op de locatie van de zorgverlener. Dat betekent de komende jaren toewerken naar hybride huisartspraktijken en hybride ziekenhuizen waarin fysieke en digitale zorgprocessen worden gecombineerd. Patiënten die dat willen, kunnen veel contacten online doen, behalve een eventuele benodigde fysieke afspraak. En willen ze voor alles naar de praktijk of poli blijven komen, dan moet dat natuurlijk mogelijk zijn. Wat de Patiëntenfederatie betreft komt er een keuzerecht voor patiënten. Alle patiënten die gebruik willen maken van digitale zorg, zouden hier wettelijk de mogelijkheid toe moeten krijgen. Die wet is er niet van de ene op de andere dag. Maar het pleidooi vindt gehoor bij de zorgverzekeraars.
Zorgverzekeraars Nederland (ZN) stelt dat onderzoek nodig is naar cultuurverandering bij aanbieders. Zo’n cultuurverandering is noodzakelijk om de koudwatervrees bij zorgaanbieders weg te nemen bij (digitale) innovaties en ontwikkelingen. Zorgverzekeraars kunnen nu al aan verandering bijdragen via de inkoopgesprekken en contractvoorwaarden rondom innovatie. Ook zien zij voor zichzelf een taak om het gebruik van digitale zorg ook voor een zorgverlener interessant te maken en te houden, en te zorgen dat de zorgverlener passend wordt beloond. Deze stellingname leidt tot een goed gesprek tussen beide koepelorganisaties. Met als één van de uitkomsten extra aandacht voor de optie om te kunnen kiezen voor digitale zorg in de ambities van de zorgverzekeraars voor de zorginkoop 2022.
Juiste oogzorg op de juiste plek – oogvereniging
De oogvereniging maakt zich al langere tijd zorgen over de toenemende stroom patiënten. De wachttijden voor de oogarts in het ziekenhuis zijn lang, langer dan de hiervoor opgestelde norm. En met de vergrijzing van de bevolking en toename van behandelmogelijkheden, neemt de vraag naar oogzorg verder toe.
De oogvereniging ziet graag een andere inrichting van de oogzorg waarbij deze sneller, dichter bij huis, met minimaal dezelfde kwaliteit plaatsvindt. De patiëntenvereniging nam het voortouw om ook zorgverzekeraars en zorgprofessionals te betrekken. Zo kwam ‘Juiste oogzorg op de Juiste plek’ tot stand; de naam voor een nieuwe werkwijze in de oogheelkunde waarin de huisarts een patiënt met minder-complexe oogklachten niet doorverwijst naar de oogarts maar naar de optometrist. De Oogvereniging heeft hier voor gelobbyd. In de bespreking van zorgverzekeraars blijkt dat voor de financiering van deze zorg nog wel wat moet gebeuren. Het NOG, de OVN, de beroepsverenigingen voor oogartsen en optometristen, en de Oogvereniging zijn inmiddels in overleg met Zorgverzekeraars Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit om toe te werken naar een landelijke, uniforme financiering.