Voorbereiden: de belangrijkste bespreekpunten

Je kunt vertellen waarom het juist nu belangrijk voor je is om over je levenseinde te praten. Ook kun je vertellen hoe je je voelt. Of je pijn of andere klachten hebt. En waarover je zorgen en vragen hebt. Je dokter zal je waarschijnlijk ook enkele vragen stellen.

Hieronder vind je een aantal voorbeeldvragen van je dokter aan jou. Deze vragen kunnen jou helpen om je situatie en wensen duidelijk te maken. Ook staan er vragen bij die je zelf aan je dokter kunt stellen. Denk hier van tevoren alvast over na. Dat helpt om het gesprek te voeren. Niet alle vragen zijn op elk moment belangrijk, maar het is wel belangrijk om samen met de dokter vast te stellen of iets belangrijk is of niet en om er eventueel later op terug te komen.

Hoe gaat het nu met je?

Hoe voel je je?
Waarom is het gesprek juist nu belangrijk voor je?
Heb je pijn of andere klachten zoals extreme moeheid, kortademigheid of misselijkheid?
Wat zijn voor jou belangrijke waarden en wensen? Wat kun je door je ziekte niet meer doen en wat nog wel? Waar beleef je (nog) plezier aan?
Heb je behoefte aan (geestelijke) ondersteuning bij levensvragen?
Hoe is je eventuele partner/andere naaste(n) betrokken?
Welke andere behandelaars en zorgverleners zijn betrokken?
Welke vragen, wensen en verwachtingen heb je?

Hoe denkt je dokter over je situatie en vooruitzichten?

Hoe verwacht de dokter dat je laatste levensfase zal verlopen?
Welke klachten kun je verwachten?
Wat kun je zelf doen om je klachten te verminderen?
Wat kan de dokter doen om je klachten te verminderen? Wie of wat kan er nog meer worden ingezet om de klachten te verminderen?
Welke psychische klachten kun je krijgen? Wat kan je zelf doen en wat kan de dokter eventueel doen om deze te verminderen?
Wat kan de dokter zeggen over hoe lang je nog te leven hebt? Hoe duidelijk kan zij/hij daarover zijn?

Waar maak je je zorgen over?

Voor welk lijden ben je bang? Waarom ben je daar bang voor?
Heb je dit lijden meegemaakt in je eigen omgeving?
Wat wil je beslist niet meemaken? Waarom is dat zo?
Wat vind je (nog) belangrijk om te doen in deze fase van je leven?

Welke behandelingen zijn in jouw situatie mogelijk, en welke niet?

Als er geen behandelingen meer zijn om te genezen, of je langer te laten leven: hoe gaat het dan verder?
Als die behandelingen er nog wel zijn, wat betekenen die voor jouw kwaliteit van leven?
Welke behandelingen zijn er om ervoor te zorgen dat je minder pijn of andere klachten hebt? Wat kan de dokter bereiken met deze behandelingen? Wat zijn de voor- en nadelen van deze behandelingen? Hoe verwacht de dokter dat deze behandelingen voor jou zullen verlopen?
Zijn er in jouw situatie behandelingen (zoals chemotherapie, bloedtransfusie of dialyse) die medisch gezien op een gegeven moment geen zin meer hebben? En wat gebeurt er dan?
Gebruik je (preventieve) medicatie die niet zinvol of potentieel gevaarlijk is?
Wat zijn de gevolgen als je een bepaalde behandeling weigert?
Wat gebeurt er als je niet meer zelf kunt eten en drinken? Wil je dan een infuus en sondevoeding? Wat zijn de voor- en nadelen daarvan?
Wat gebeurt er als je zelf besluit om te stoppen met eten en drinken om zo je sterven te bespoedigen?
Zijn alle betrokken behandelaars, zorgverleners en naasten hierover geïnformeerd?

Waar wil je sterven?

Op welke plek wil je het liefst sterven? Thuis, in de instelling waar je nu verblijft, in het ziekenhuis of bijvoorbeeld in een hospice?
Is het in jouw situatie mogelijk om thuis te sterven? Wat moet er geregeld worden? En wie regelt dat?
Is er volgens je dokter een kans dat je wordt opgenomen in een ziekenhuis, verpleeghuis of hospice? Als je naar een hospice wilt, wat moet je daar dan voor regelen?