Wat is een wilsverklaring?

Een wilsverklaring is een document waarin staat wat jouw wensen zijn rondom jouw behandeling of levenseinde. Deze verklaring wordt gebruikt als je zelf geen beslissingen meer kunt nemen. Als je in een coma ligt bijvoorbeeld of als je een zwaar ongeluk krijgt waardoor je niet meer kunt praten of op een andere manier overleggen met je arts. Als je een wilsverklaring hebt en aan anderen laat weten dát je die hebt dan weten zij wat jouw behandelwensen zijn.

Snel naar:

Ans: Ik heb mijn situatie aanvaard en hier ook met mijn huisarts over gesproken

Ik ben al 16 jaar ziek, ik heb een zeldzame vorm van kanker. Vijf jaar geleden ging het heel erg slecht met me. Ik heb toen alles geregeld met de kinderen voor als ik zou komen te overlijden. We hebben toen ook gepraat over wat ik nog wel en niet meer wil. Ik heb hier ook met mijn huisarts over gepraat en een wilsverklaring ingeleverd.

Wat staat er in een wilsverklaring?

In een wilsverklaring staat wat jouw wensen zijn rondom ingrijpende medische behandelingen en keuzes rondom je levenseinde. Welke behandelingen moet een arts juist wel of niet uitvoeren? Een aantal voorbeelden:

Belangrijk!
Heb je een wilsverklaring waarin staat dat je een bepaalde behandeling of bepaalde zorg niet wilt, bijvoorbeeld niet reanimeren, dan moet je arts dat respecteren.
Een wilsverklaring waarbij je de arts vraagt om een bepaalde behandeling of bepaalde zorg juist wel te geven, zoals euthanasie, is een verzoek dat je arts kan respecteren. Maar is je arts niet verplicht te geven.

Wilsverklaring en vertegenwoordiging

Een vertegenwoordiger is iemand die medische beslissingen over je neemt als je dat zelf niet meer kunt. Heb je op papier gezet wie je vertegenwoordiger is? Vertel je arts daar dan over en geef hem een kopie van dit papier. Geef je arts ook het adres en telefoonnummer van jouw vertegenwoordiger.

Het is belangrijk om tijdig met je vertegenwoordiger te bespreken wat je wensen zijn voor het laatste deel van je leven. Bijvoorbeeld als je bepaalde behandelingen niet meer wilt. Het is verstandig om dat ook op te schrijven in een wilsverklaring. Dat helpt je vertegenwoordiger om namens jou, samen met je arts, te beslissen over de behandeling.

Handreiking inzagerecht medisch dossier voor nabestaanden

Wanneer mag je als nabestaande het medisch dossier van je overleden naaste wel of niet inzien? In de handreiking ‘Inzagerecht medisch dossier voor nabestaanden’ lees je alles wat je moet weten als patiënt en als nabestaande. Deze handreiking is een samenwerking van Patiëntenfederatie Nederland en KNMG.

Hoe maak ik een wilsverklaring?

Een wilsverklaring mag getypt, gedrukt of zelfs handgeschreven zijn. Je schrijft jouw wensen en grenzen op. Een wilsverklaring is meteen geldig als je naam (voluit), handtekening en datum eronder staan. Je hoeft dus niet naar de notaris om er een officieel document van te maken. 

Het is belangrijk dat jouw naasten en je (huis)arts weten wat jouw wensen zijn. Ook als deze veranderen. En het is slim om je wilsverklaring op te laten nemen in je medisch dossier. Lees je wilsverklaring ook regelmatig en denk na of deze nog steeds bij jou past.

Wegwijzer Wilsverklaring

Beslissen over je zorg als je dat zelf niet meer kunt. Hoe zorg je dat jouw naasten en de dokter weten welke zorg het beste bij jou past? Hoe pak je dat aan?
De Wegwijzer Wilsverklaring kan je op weg helpen om te bekijken, te bedenken en te bepalen wat je wil, hoe je dat aanpakt en wie je daarover op de hoogte wilt stellen.

Een levenstestament van de notaris

Een levenstestament is een officieel document van de notaris. In een levenstestament leg je vast wie je financiële en persoonlijke zaken gaat regelen als je dit zelf niet meer kunt. En op welke manier die persoon dat zal doen. Daarbij kan het ook gaan over je wensen over medische zorg en wie daarover namens jou beslist.
Je kunt alleen een levenstestament laten maken als je wilsbekwaam bent. Een levenstestament bewijst dus dat je wilsbekwaam was toen jij je wensen liet vastleggen door de notaris. Dit biedt houvast voor degenen die voor jou moeten beslissen als je dat zelf niet meer kunt.

Belangrijk om te weten over een levenstestament

Er is geen verschil in rechtsgeldigheid tussen een wilsverklaring en een levenstestament als het gaat om medische beslissingen. Voor beiden geldt dat je over je wensen met je dokter moet spreken.

Bij een levenstestament spreekt de notaris met je over jouw wensen en onderzoekt de notaris of het echt jouw wensen zijn en of je voldoende in staat bent om de beslissingen die je in je levenstestament vastlegt, zelf te nemen. Twijfelt de notaris hierover? Dan kan hij advies vragen van een speciaal opgeleide dokter.
De notaris legt je wensen vast, maar stuurt deze wensen niet naar je dokter, je bank of naar je vertegenwoordiger. Dat moet je zelf doen.

Veranderen je wensen over medische beslissingen uit je levenstestament? Dan hoef je hiervoor niet opnieuw naar de notaris. Bespreek de wijzigingen wel met je dokter, naasten en/of vertegenwoordiger. En zorg dat de wijzigingen worden overgenomen in je medisch dossier. Let op: Voor een wijziging van je wensen rondom je financiën, moet je wel terug naar de notaris.

Als je alleen wensen over medische zorg en behandeling wilt vastleggen, kun je ook zelf een wilsverklaring opstellen. Voor deze wilsverklaring geldt ook dat je die moet bespreken met je dokter.
Een zelf opgestelde wilsverklaring is gratis. Voor standaardwilsverklaringen en bijbehorende ondersteuning rekenen de meeste aanbieders wel kosten. De kosten van een op maat gemaakt levenstestament bij de notaris beginnen gemiddeld rond de 500 euro inclusief btw.

Ervaringen

Waar ligt mijn grens?

Als je alleenstaand bent, moeten mensen om je heen weten wat je geregeld hebt.

Tips

  • Denk op tijd na over je behandelwensen en -grenzen
  • Vertel je naasten wat je wel en niet wilt
  • Praat met je dokter over wat je wel en niet wilt

    Het is belangrijk dat je dokter weet wat je wilt, én dat jij weet wat je huisarts voor jou kan betekenen. Een arts moet per situatie inschatten of hij een behandeling zinvol vindt en of hij jouw wensen opvolgt. Ook moet de arts een behandeling voor zijn eigen geweten kunnen verantwoorden. Het kan zijn dat jouw arts je wensen niet zelf wil uitvoeren, bijvoorbeeld bij euthanasie. In dat geval moet hij een collega vragen deze wens uit te voeren.

  • Schrijf je wensen op in een wilsverklaring
  • Laat je wilsverklaring opnemen in je medisch dossier

    Wanneer je de wilsverklaring bespreekt met je arts, vraag dan gelijk of hij de wilsverklaring opneemt in je medisch dossier. Let  op: als jij je wilsverklaring wijzigt, worden deze wijzigingen ook doorgevoerd in je medisch dossier.

  • Bekijk je wilsverklaring regelmatig

    Een wilsverklaring blijft altijd geldig. Bedenk wel dat je eigen wensen kunnen veranderen. Bij een oude wilsverklaring kan de arts ook gaan twijfelen. Deze twijfel voorkom je door een wilsverklaring om de vijf jaar te bekijken en te bespreken met je naasten en je dokter.

Dit doen wij

Patientenfederatie Nederland maakt begrijpelijke publieksinformatie over de zorg. Ook over wilsverklaringen en het levenseinde. Wij werken mee aan het verbeteren van de palliatieve zorg in Nederland. En wij geven de niet-reanimerenpenning uit. 

Kamerbrieven en onderzoeken

Lees ook

Is deze pagina nuttig?
Bedankt voor je feedback!