Dianda Veldman: ‘Zorgverleners én patiënten kunnen meer doen aan Samen Beslissen’
Om tot de beste zorg te komen, hebben zorgverlener en patiënt elkaar nodig. Want door samen te beslissen zijn mensen meer tevreden over de zorg en ondersteuning en houden zij zich beter aan de afspraken die zij met hun zorgverlener maken. Om dit nog beter over het voetlicht te brengen, gaat vandaag de nationale campagne Samen Beslissen van start. De campagne loopt 16 maanden en is de eerste campagne over Samen Beslissen met partners uit de medisch-specialistische zorg, huisartsenzorg, paramedische zorg en wijkverpleging.
- Samen Beslissen heeft veel voordelen en verbetert de zorg: mensen zijn meer betrokken bij een behandelkeuze, houden zich beter aan afspraken, en het leidt mogelijk tot minder zorgkosten.
- Minstens een kwart van alle patiënten, vaak mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden, vindt Samen Beslissen lastig.
- Zorgverleners overschatten de mate waarin zij samen beslissen en 7 op de 10 maken een voorselectie van behandelmogelijkheden.
- 46 procent van de zorgverleners zegt dat zij met de patiënt samen de beslissing nemen. 37 procent van de patiënten ervaart dit ook zo.
- Ruim 1 op de 5 patiënten geeft aan gesprekken met een zorgverlener niet voor te bereiden. Dat terwijl een goede voorbereiding helpt bij Samen Beslissen.
“Als patiënten actief betrokken zijn bij hun behandelplan leidt dat tot meer tevredenheid over de genomen beslissing, meer therapietrouw, minder overbehandeling en mogelijk zelfs minder zorgkosten”, aldus Dirk Ubbink, hoogleraar Shared Decision-Making. “Het is eigenlijk heel logisch. Over veel grote beslissingen denk je goed na. Bijvoorbeeld over de school van je kinderen of het kopen van een huis. Dat moeten we in de zorg ook doen. Welke zorg je krijgt en wanneer, kan een enorme impact op je leven hebben. Waarom zouden we dat helemaal aan een ander overlaten?”
Hoewel veel zorgverleners al proberen hun patiënten te betrekken is er nog genoeg te doen. Sommige zorgverleners denken bijvoorbeeld dat het bespreken van keuzemogelijkheden te ingewikkeld is voor hun patiënten of cliënten. En patiënten bereiden zich nog te vaak niet goed voor op een gesprek. Zo kunnen mensen zorg krijgen waar ze niet bewust voor hebben gekozen, of zelfs helemaal niet achter staan. Dirk Ubbink: ”De zorgprofessional is de medische expert, maar patiënten zijn ervaringsdeskundigen die het beste kunnen aangeven wat zij belangrijk en passend vinden.”
Een goed gesprek begint met een goede voorbereiding
Een goed gesprek tussen zorgverlener en patiënt is open en persoonlijk maar dat is niet gemakkelijk. Mensen hebben moeite met het onder woorden brengen van wensen. En soms zit het gevoel in de weg dat ze de zorgverlener niet goed genoeg kennen. Dat blijkt uit onderzoek (2020) van Kantar Public in opdracht van het ministerie van VWS. Minstens een kwart van alle patiënten vindt Samen Beslissen dan ook lastig. Vaak zijn dit mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. “Het is lastig voor ze omdat ze niet gewend zijn hun wensen uit te spreken. Of omdat ze simpelweg geloven dat hun mening niet relevant genoeg is”, zegt Dianda Veldman, directeur-bestuurder van Patiëntenfederatie Nederland en partner van de campagne. “Na afloop van zo’n gesprek twijfelt vier op de tien of ze de juiste vragen hebben gesteld. In de voorbereiding ligt een belangrijk deel van de oplossing. Als je van tevoren weet wat je wilt en je vragen opschrijft, is de kans groter dat je tevreden en goed geïnformeerd de spreekkamer uit loopt.”. Daarom geeft de campagne Samen Beslissen tips en hulpmiddelen bij een gesprek met een zorgverlener.
Zorgverleners overschatten de mate waarin zij samen beslissen
Ook zorgverleners kunnen meer doen, aldus Dianda Veldman. Zij overschatten de mate waarin zij Samen Beslissen, blijkt uit het onderzoek van Kantar Public. Zo maken 7 op de 10 zorgverleners een voorselectie van de behandelmogelijkheden. Als dit gebeurt vóórdat de voorkeuren van de patiënt bekend zijn, is er geen sprake van Samen Beslissen.
Opmerkelijke cijfers uit het onderzoek: 46 procent van de zorgverleners zegt dat zij met de patiënt samen de beslissing nemen, maar slechts 37 procent van de patiënten ervaart dit ook zo. Ruim tweederde van de zorgverleners kan zich nog verbeteren, concludeert Kantar Public. Daarom richt de campagne zich ook op zorgverleners. Met sectorspecifieke tips, flyers, posters en andere hulpmiddelen kunnen zij zich toegankelijker opstellen naar de patiënt. “Als ook zorgverleners bewust zijn van het belang van Samen Beslissen, dan kunnen we de zorg verder verbeteren”, concludeert Dirk Ubbink.
Over de campagne Samen Beslissen
De campagne Samen Beslissen is een initiatief van het programma Uitkomstgerichte Zorg. Dit programma zet zich in de medisch-specialistische zorg in voor meer inzicht in zorguitkomsten. Ook in de huisartsenzorg, paramedische zorg en wijkverpleging wordt ingezet op Samen Beslissen.
In de campagne figureren echte patiënten en zorgverleners, op radio en TV, in printadvertenties, online, op social media en buitenreclame. Daarnaast ook in vakmedia voor zorgverleners en op tal van plekken waar zorg en ondersteuning plaatsvindt. Zoals ziekenhuizen, huisartsenpraktijken en behandelcentra. Fotograaf des vaderlands (2016) Robin de Puy is verantwoordelijk voor de beelden van de campagne, de creatie is in handen van reclamebureau KesselsKramer.
Campagnepartners
● Federatie Medisch Specialisten
● InEen
● Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie
● Landelijke Huisartsen Vereniging
● Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
● Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra
● Nederlandse Huisartsen Genootschap
● Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
● Paramedisch Platform Nederland
● Patiëntenfederatie Nederland
● Pharos
● Stichting Keurmerk Fysiotherapie
● Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
● Zelfstandige Klinieken Nederland
● Zorgverzekeraars Nederland
